Author:
Abstract
Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasa’na göre siyasi haklar ve ödevlerden biri dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler (Anayasa 74. Madde). İlgili yasa gereğince Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlendirilmiştir.
Kurum, hukukun üstünlüğünün sağlanması, iyi yönetim ilkelerinin yerleştirilmesi ve halka karşı sorumluluk anlayışı içinde ve hakkaniyet temelinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bağlı bir denetim mekanizması olarak 2013 yılından itibaren faaliyetlerini sürdürmekte, halkın avukatlığını yapmakta ve aldığı kararlar ile idareye yol göstermektedir.
Kuruma yapılan başvurular incelendiğinde, eğitim, eğitim hakkı, ders intibakı, sınav sonuçlarına itiraz, eğitim ücretine itiraz, ders muafiyeti, diplomanın iptali, lisans tamamlama programına katılma, öğretim, ücretli öğretmenlik, araştırma görevliliği sınavı, rehber öğretmenlerin görevlendirilmesi, araştırma görevlisi olarak naklen atanma, mazerete dayalı yer değiştirme ve benzeri konularının yer aldığı saptanmıştır.
Bu çalışmada, anayasal bir hak olan kamu denetçiliği kurumuna başvurma hakkının kullanılmasıyla ilgili olarak 2018 yılında eğitimle ilgili alınan kararlar incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine dayalıdır. Çalışmada önce 2018 yılı karar örnekleri dokümanlarına ulaşılmış, kararların orijinalliği kontrol edilmiş, kararlar okunarak eğitimle ilgili olanlar ayrılmış, kararlar anlaşılmaya çalışılmış, veriler analiz edilmiş ve veriler kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarından öne çıkanlara göre, Kamu denetçiliği kurumuna toplumun her kesiminden eğitim bilimlerine alanına yönelik başvurular alınmıştır. Eğitim bilimleri alanını ilgilendiren bazı resmi kurum ve kuruluşların başvuruya konu olduğu belgelenmiştir. Sosyal, siyasal ve kişisel alandaki anayasal haklar göz önünde bulundurulduğunda elde edilen veriler sosyal ve siyasal haklar konusunda başvuruların bulunduğunu; kişisel alanda ise herhangi bir başvurunun bulunmadığını göstermektedir. Kamu denetçiliği kurumuna başvurular makul süre içerisinde sonuçlanmaktadır. Şikâyet edilen kurumlar, çoğu zaman iyi yönetim ilkelerine uymamaktadır. Çoğunlukla başvuru sahiplerinin başvurularının kabul edildiği ve idareye işlemlerinin iptali yönünde tavsiyede bulunulduğu, bir kısım başvurularının kısmen kabul kısmen ret şeklinde alındığı, bir kısım başvuruların ise reddedildiği saptanmıştır. Çalışma sonuç ve önerilerle son bulmaktadır.
Keywords
Abstract
According to the 1982 Constitution of the Republic of Turkey, one of the political rights and duties is the right to petition, obtain information and apply to the ombudsman. The Ombudsman Institution, established under the Presidency of the Turkish Grand National Assembly, examines complaints about the functioning of the administration (Constitution Article 74). Pursuant to the relevant law, the Institution, upon a complaint about the functioning of the administration, shall provide for all kinds of actions and transactions, attitudes and behaviors of the administration; It has been tasked with examining, researching and making suggestions to the administration in terms of compliance with the law and fairness within the understanding of justice based on human rights.
The institution has been carrying on its activities since 2013 as an audit mechanism affiliated to the Grand National Assembly of Turkey, acting as the people's advocate and guiding the administration with the decisions it takes, with the understanding of ensuring the rule of law, the establishment of good management principles and the understanding of responsibility towards the public and on the basis of equity.
When the applications made to the institution are examined, it is seen that education, right to education, course adjustment, objection to exam results, objection to tuition fee, course exemption, cancellation of diploma, participation in undergraduate completion program, teaching, paid teaching, research assistant exam, assignment of guidance teachers, transfer as research assistant. It has been determined that there are issues such as relocation based on excuses and similar issues.
In this study, the decisions taken in 2018 regarding the use of the right to apply to the ombudsman institution, which is a constitutional right, were examined. The study is based on document analysis, one of the qualitative research methods. In the study, firstly, the 2018 decision examples documents were reached, the originality of the decisions was checked, the decisions were read and those related to education were separated, the decisions were tried to be understood, the data were analyzed and the data were used. According to the prominent results of the research, applications for the field of educational sciences were received from all segments of the society to the Ombudsman institution. It has been documented that some official institutions and organizations related to the field of educational sciences are the subject of the application. Considering the constitutional rights in the social, political and personal fields, the data obtained indicates that there are applications for social and political rights; In the personal field, it shows that there is no application. Applications to the ombudsman institution are concluded within a reasonable time. The complained institutions often do not comply with the principles of good management. It was determined that mostly the applications of the applicants were accepted and the administration was advised to cancel their transactions, some of their applications were partially accepted and partially rejected, and some applications were rejected. The study ends with conclusions and recommendations.